Jak wygląda szwedzki system edukacji? Jak ten system prezentuje się w porównaniu z angielskim. W tym artykule przedstawimy w skrócie kolejne stopnie w szwedzkim systemie edukacji.
Spis treści
Żłobek w Szwecji
Żłóbki są otwarte dla dzieci w wieku od 1 do 5 lat. Osiem na dziesięć dzieci w tym wieku spędza tam część swojego dnia powszedniego. Szwedzka tradycja przedszkolna podkreśla znaczenie zabawy w rozwoju i nauce dziecka. Zainteresowania i potrzeby dzieci są również kluczowymi elementami ich edukacji w programie przedszkolnym. Coraz częściej w szwedzkich przedszkolach stosuje się edukację uwzględniającą płeć. Celem jest, aby dzieci miały w życiu takie same szanse, niezależnie od płci.
Przedszkole w Szwecji
Wszystkie dzieci otrzymują miejsce w przedszkolu od semestru jesiennego w roku, w którym kończą 6 lat, aż do momentu rozpoczęcia obowiązku szkolnego. Przedszkole ma za zadanie stymulować rozwój i naukę każdego dziecka oraz stworzyć platformę dla jego przyszłej edukacji szkolnej.
Obowiązek szkolny w Szwecji
Obejmuje on szkołę podstawową w latach 1-3, następnie gimnazjum w latach 4-6, a potem szkołę średnią w latach 7-9. Szkoły te są albo prowadzone przez gminę lub finansowane ze środków publicznych, albo istnieją szkoły z internatem, które są finansowane przez prywatnie opłacane czesne.
Podejmowane są wysiłki w celu usprawnienia edukacji, ponieważ wszyscy uczniowie na poziomie szkoły podstawowej uczęszczają na te same, ograniczone grupy przedmiotów. Krytycy twierdzą, że to znacznie obniżyło wyniki wśród utalentowanych uczniów, nie podnosząc ich w innych grupach. Społeczność, w której szkoła prywatna oferuje swoje usługi, musi wspierać ją taką samą kwotą pieniędzy, lub voucherami, na ucznia, jaką przekazuje szkołom publicznym. Kwota finansowania przypadająca na ucznia jest taka sama, a szkoły, które otrzymują bony, nie mogą pobierać dodatkowych opłat.
Po zakończeniu obowiązku szkolnego
Szkoła średnia (gimnazjum) jest nieobowiązkowa i bezpłatna. Program szkoły średniej trwa trzy lata. Prawie wszyscy uczniowie, którzy ukończyli szkołę obowiązkową, rozpoczynają naukę w szkole średniej. Aby zostać przyjętym do programu krajowego, uczniowie muszą mieć pozytywne oceny z języka szwedzkiego lub szwedzkiego jako drugiego języka, angielskiego i matematyki. W przypadku liceum ogólnokształcącego, uczniowie muszą zdać egzaminy z dziewięciu dodatkowych przedmiotów, w sumie z dwunastu. W przypadku programu zawodowego, uczniowie muszą mieć pozytywne oceny z pięciu dodatkowych przedmiotów, w sumie osiem. Ponieważ cała edukacja jest finansowana ze środków publicznych, wszyscy uczniowie mają duży wybór. Zapobiega to ograniczaniu wyboru dla tych z mniej szczęśliwym pochodzeniem, jak to ma miejsce w Wielkiej Brytanii.
Prawo do wyboru
Co ciekawe, Szwecja posiada system wyboru szkoły, w którym możesz wybrać dowolną inną szkołę państwową lub prywatną bez ponoszenia kosztów. Jeśli Twojemu dziecku nie podoba się szkoła, można ją łatwo zmienić. Raporty Szwedzkiej Narodowej Agencji Edukacji ostrzegają, że z prawa wyboru szkoły korzystają głównie lepiej wykształceni rodzice z klasy średniej. Dzieci z klasy średniej mają tendencję do gromadzenia się w tych samych kilku, bardzo popularnych szkołach.
Szkoły niezależne
Liczba szkół niezależnych w Szwecji rośnie, a wybór szkoły jest obecnie postrzegany jako prawo. Szwedzki rząd wspiera zakładanie szkół niezależnych, które muszą być zatwierdzone przez Inspektorat Szkół i stosować się do krajowych programów nauczania. W 2010 r. około 10% działalności szkół było prowadzone przez podmioty prywatne. 12% uczniów szkół obowiązkowych i 24% uczniów szkół średnich uczęszcza do szkół niezależnych. Istnieje również kilka szkół międzynarodowych, których programy nauczania są zgodne z programami innych krajów.
Szkoły te są częściowo finansowane przez rząd szwedzki i przeznaczone głównie dla dzieci obcokrajowców, którzy przebywają w Szwecji przez określony czas. Niezależny system szkolnictwa w Szwecji, w którym edukacja jest bezpłatna, a uczniowie mają powszechny dostęp do szkół i swobodę wyboru spośród różnych placówek, wzbudza zainteresowanie z całego świata.W Szwecji niektórzy uważają, że prowadzenie szkół dla zysku jest niewłaściwe, i wskazują na przykłady złych warunków i niekonsekwencji, które są konsekwencją tego systemu.
Zwolennicy szkół niezależnych zwracają uwagę na wiele pozytywnych wyników badań statystycznych. Jednym z nich jest to, że rodzice, których dzieci uczęszczają do szkół niezależnych, są bardziej zadowoleni niż ci, których dzieci uczęszczają do szkół miejskich.
Model zindywidualizowany
Szkoły te celowo różnią się od modelu szkół państwowych. Etos Kunskapsskolan jest być może zaskakujący dla brytyjskich gości, którzy oczekują, że szkoły niezależne będą bardziej tradycyjne niż ich państwowe odpowiedniki. Kunskapsskolan w Kista jest przeciwieństwem: brak mundurków, bardzo nieformalna dyscyplina i nauczanie, otwarty plan i nacisk na zindywidualizowaną naukę, a nie formalne klasy.
Studenci negocjują swój własny plan zajęć w każdym tygodniu i mogą uczestniczyć w tak niewielu lub tak wielu formalnych zajęciach, jak chcą. Duży nacisk kładzie się na naukę przez Internet, a książek jest wyjątkowo mało.
Jak szwedzki system szkolnictwa wypada na tle międzynarodowym?
W międzynarodowych rankingach znajduje się w pierwszej dziesiątce pod względem czytelnictwa i ma jeden z najbardziej egalitarnych systemów edukacyjnych – szanse uczniów na sukces w szkole są w Szwecji równiejsze niż gdzie indziej. Nadal jednak pozostaje w tyle za swoim skandynawskim sąsiadem, Finlandią, która jest oceniana jako najlepszy system edukacji na świecie.
Jak szwedzkie szkoły wypadają w porównaniu z systemem angielskim?
Dzieci rozpoczynają naukę w wieku 6 lub 7 lat, podczas gdy w Wielkiej Brytanii jest to 4 lub 5 lat. Uczniowie szkół angielskich przez cały okres nauki zdają zewnętrznie oceniane testy, podczas gdy szwedzcy uczniowie są oceniani przez swoich nauczycieli.
Języki są obowiązkowe dla wszystkich szwedzkich uczniów, podczas gdy w Anglii tylko dla 11-14-latków. W Szwecji jest bardzo mało szkół płatnych, choć 10% z nich to szkoły “wolne”, finansowane przez państwo, ale prowadzone niezależnie. Szkoły te mogą osiągać zyski, jeśli udowodnią, że zapewniają dobry poziom edukacji.
Dlaczego szwedzkie dzieci radzą sobie tak dobrze?
Pedagodzy mówią, że cały system jest mniej ukierunkowany na cele, a bardziej na dziecko. Dzieci zaczynają naukę później i nie odczuwają presji związanej z egzaminami zewnętrznymi. Wysokie podatki oznaczają, że szkoły są dobrze finansowane.
Zobacz również:
Uppsala, czyli szwedzki Cambridge
Szwedzki system szkolnictwa