Nie ma ogólnego ustawodawstwa dotyczącego świadczeń pracowniczych, ale istnieją pewne przepisy ustawowe, które dają prawo do płatności w pewnych określonych obszarach. Ponadto pracodawcy są zobowiązani do odprowadzania podatku socjalnego od wynagrodzenia pracownika i innych świadczeń pracowniczych, do których należą między innymi ustawowe składki emerytalne.
Składki na ubezpieczenie społeczne pracodawcy, płacone dodatkowo do wynagrodzenia, wynoszą 31,42 procent (2020) wynagrodzenia brutto pracownika. Składki te są obowiązkowe i zawierają określone opłaty, takie jak: emerytura, renta rodzinna, opłaty za ubezpieczenie zdrowotne i od wypadków przy pracy. Opłaty te stanowią część szwedzkiego systemu ubezpieczeń społecznych.
Spis treści
Opieka zdrowotna i ubezpieczenia
Z wyjątkiem ubezpieczeń zawartych w obowiązkowej składce pracodawcy na ubezpieczenie społeczne, pracodawca nie ma ustawowego obowiązku zapewnienia pracownikom różnych ubezpieczeń. Jednakże pracodawcy, którzy są związani umowami zbiorowymi, są zobowiązani do zawarcia pewnych ubezpieczeń, takich jak grupowe ubezpieczenie na życie (TGL) lub ubezpieczenie od wypadków przy pracy (TFA), oprócz ubezpieczeń zawartych w składkach na ubezpieczenie społeczne pracodawcy.
Urlop roczny
Prawo do urlopu reguluje ustawa o urlopie rocznym, która rozróżnia urlop bezpłatny i płatny oraz rok urlopowy (od 1 kwietnia do 31 marca) i rok kwalifikacyjny (12 miesięcy przed rokiem urlopowym). Pracownik nabywa prawo do płatnego urlopu w roku kwalifikacyjnym i jest uprawniony do wykorzystania płatnego urlopu w roku urlopowym. Podstawowy wymiar urlopu wynosi 25 płatnych dni rocznie. Ponadto istnieje możliwość przeniesienia prawa do płatnych, ale nie bezpłatnych, dni urlopowych na kolejny rok urlopowy, ale tylko wtedy, gdy pracownik nabył prawo do ponad 20 dni płatnego urlopu i tylko za te dni, które przekraczają 20 dni.
Urlop rodzicielski
Pracownik może przebywać na urlopie wychowawczym do ukończenia przez dziecko 18 miesięcy. Oprócz urlopu wychowawczego, matka może rozpocząć pobieranie zasiłku wychowawczego na 60 dni przed spodziewanymi narodzinami dziecka. Ojciec dziecka może również skorzystać z urlopu ojcowskiego w związku z narodzinami dziecka w wymiarze 10 dni roboczych.
Rekompensata jest wypłacana przez państwo za łącznie 480 dni na dziecko. Rekompensata może być wypłacana do ukończenia przez dziecko dwunastego roku życia, ale po ukończeniu przez dziecko czwartego roku życia może pozostać tylko 96 dni. Uprawnienie do dni wychowawczych jest dzielone równo między rodziców, ale mają oni prawo do przekazywania sobie nawzajem swoich uprawnień, z wyjątkiem 90 dni. Te 90 dni przepada, jeśli nie zostaną przekazane drugiemu rodzicowi, dlatego jeden rodzic może wykorzystać maksymalnie 390 dni. Za 390 dni dodatek jest ograniczony do 80 procent wynagrodzenia pracownika, ale maksymalnie może on wynosić 1.006 SEK dziennie (2020). Za pozostałe 90 dni rekompensata wynosi 180 SEK za dzień. Jeżeli obowiązuje układ zbiorowy pracy, to oprócz zasiłku państwowego pracownikowi może przysługiwać pewne odszkodowanie od pracodawcy.
Urlop chorobowy i inwalidzki
Pracownik ma prawo do obowiązkowego zasiłku chorobowego wypłacanego przez pracodawcę, jeśli przewiduje się, że zatrudnienie będzie trwało dłużej niż 1 miesiąc lub jeśli pracownik pracuje dłużej niż 14 kolejnych dni. Za dni od 1 do 14 pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80 procent wynagrodzenia, przy czym w ciągu tygodnia pracodawca ma prawo do potrącenia ok. 20 procent świadczeń pracowniczych. Jeśli pracownik zachoruje ponownie w ciągu 5 dni, to poprzedni okres zwolnienia lekarskiego będzie kontynuowany.
Począwszy od 15 dnia, pracownikowi może przysługiwać prawo do odszkodowania ze strony państwa. Prawo do takiego odszkodowania jest oparte na ścisłych zasadach i jest ustalane przez Szwedzki Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pracodawca nie ma obowiązku wypłacania dodatkowego zasiłku chorobowego, chyba że jest zawarty układ zbiorowy pracy. Jeżeli można przyjąć, że pracownik przebywa na pełnym lub częściowym zwolnieniu lekarskim przez okres co najmniej 60 dni, ma on prawo do planu rehabilitacji opracowanego we współpracy z pracodawcą i zawierającego środki adaptacyjne i rehabilitacyjne, które mogą ułatwić powrót pracownika do pracy.
Zwolnienie z tytułu niezdolności do pracy nie jest uznawane za inne niż zwolnienie chorobowe. Jednakże, częściowe lub całkowite inwalidztwo może uprawniać osobę niepełnosprawną do rekompensaty z tytułu aktywności zawodowej lub zasiłku chorobowego wypłacanego przez państwo.
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikom, którzy byli zatrudnieni w ciągu ostatnich sześciu miesięcy lub łącznie przez co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat. Pracownik ma również prawo do całkowitego zwolnienia z pracy na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy w celu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Działalność pracownika nie może jednak konkurować z działalnością pracodawcy, a urlop nie musi być udzielony przez pracodawcę, jeżeli jego prowadzenie powodowałoby znaczne utrudnienia w działalności pracodawcy. Ponadto istnieje szereg okoliczności, które uprawniają pracownika do urlopu w szczególnych sytuacjach, np. w celu sprawowania opieki nad osobą blisko spokrewnioną lub w celu podjęcia nauki języka szwedzkiego jako imigrant.
Emerytury: Obowiązkowe i zazwyczaj zapewniane
Szwedzki system emerytalny opiera się na emeryturze zależnej od dochodów, emeryturze składkowej i emeryturze gwarancyjnej. System emerytalny jest zarządzany przez państwo i finansowany wspólnie przez pracodawców i pracowników. Składka opłacana przez pracodawcę jest odprowadzana w ramach składek na ubezpieczenie społeczne. Oprócz emerytury państwowej pracownicy mają z reguły prawo do dodatkowych świadczeń emerytalnych zapewnianych przez pracodawcę, które zgodnie z umową o pracę (CBA) pracodawcy są zobowiązani wypłacać, a dla tych, którzy nie są związani umową o pracę, takie dodatkowe świadczenia emerytalne są całkowicie opcjonalne.
Dominującym systemem emerytalnym dla pracowników umysłowych w sektorze prywatnym jest plan emerytalny ITP, który jest dodatkowym planem emerytalnym. W jego skład wchodzi emerytura, dodatkowa emerytura, renta inwalidzka i renta rodzinna. Pracownicy należą do ITP-1 (plan o zdefiniowanej składce) lub ITP-2 (plan o zdefiniowanym świadczeniu) w zależności od wieku pracownika. Dla pracowników fizycznych obowiązuje plan emerytalny SAF-LO, który jest planem z określoną składką.